Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΩΝ ΚΛΑΔΩΝ

Ὁ προτεσταντικὸς Οἰκουμενισμὸς ἔχει ὡς βᾶσι δύο κυρίως θεωρίες· τὴν θεωρία τῶν κλάδων καὶ τὴν ἀρχὴ τῆς περιεκτικότητος.

Ἡ θεωρία τῶν κλάδων (branch theory) ἀποτελεῖ θεολογική ἂνάπτυξι τῆς θεμελιώδους, δογματικῆς, προτεσταντικῆς θεωρίας πὲρί ἀοράτου Ἐκκλησίας8. Σύμφωνα μὲ τὴν τελευταία, ἡ ἀληθής, Χριστιανικὴ Ἐκκλησία δὲν ταυτίζεται μὲ μία ἐπί μέρους ἱστορική Ἐκκλησία· δὲν εἶναι ὀρατή, ὀργανωμένη, θρησκευτική κοινωνία ἀνθρώπων μέ κανονικό ἱερατεῖο καὶ ἀμετάβλητο σύνολο δογματικῶν, ἠθικῶν καὶ τελετουργικῶν διατάξεων, ἀλλά κάτι τὸ ἐσωτερικό, ἀφανές καὶ ἄόρατο.

Τὰ μέλη της παραδόξου, ἀοράτου Ἐκκλησίας εἶναι διάσπαρτα σὲ ὅλη τὴν οἰκουμένη9, ἀνήκουν σὲ διάφορες ὁμολογίες (ὁρατὲς Ἐκκλησίες) καὶ ἔχουν διαφορετική δογματική πίστι. Εἶναι μάλιστα ἄγνωστα στοὺς  ἀνθρώπους, ἀλλά καὶ μεταξύ τους, γνωστά δὲ μόνο στὸν Κύριο, μὲ τὸν ὁποῖο διατελοῦν ἐνωμένα ἀοράτως διά τῆς πίστεως ἀποτελώντας τὸ μυστικό σῶμα του. Κάθε ὀρατή λοιπόν θρησκευτική κοινότης (ὁμολογία) τῶν Διαμαρτυρομένων ὀνομάζεται μὲν Ἐκκλησία, ὄχι ὅμως σύμφωνα μὲ τὴν πλήρη ἔννοια τῆς ἀληθοῦς, ἀοράτου Ἐκκλησίας, ἀλλά μόνο καταχρηστικά.

Διὰ τῆς ἐπινοήσεως τῆς ἀνωτέρω θεωρίας οἱ Διαμαρτυρόμενοι κατώρθωσαν νὰ ἀποδεσμευθοῦν τὸν ιστ΄ αἰῶνα ἀπό τὴν Ρώμη, νὰ ἀμυνθοῦν στοὺς ἀναθεματισμούς της, νὰ δικαιολογήσουν τὴν δημιουργία τῆς νέας Ἐκκλησίας τους καὶ νὰ ἐμφανίσουν «τὰς ἀρτισυστάτους αὐτῶν κοινότητας ὡς ἀνέκαθεν ἠνωμένας πρὸς τὴν ἀληθινήν καὶ ἀόρατον Ἐκκλησίαν καὶ μηδέποτε χωρισθείσας αὐτῆς»10.  

Βασιζόμενη στὴν ἀνωτέρω θεωρία ἡ θεωρία τῶν κλάδων ὑποστηρίζει, ὅτι ἡ Μία, Ἁγία, Καθολική καὶ Ἀποστολική Ἐκκλησία δὲν ὑφίσταται σήμερα, ἀλλὰ διαιρέθηκε σὲ πλῆθος ἐπί μέρους Ἐκκλησιῶν· την Ὀρθόδοξο, τὴν παπική, τὴν ἀγγλικανική, τὴν λουθηρανική καὶ ἄλλες, οἱ ὁποῖες πρέπει νὰ ἀποκαλοῦνται τὸ Ὀρθόδοξο σχίσμα, τὸ ρωμαϊκό σχίσμα, τὸ ἀγγλικανικό σχίσμα, τὸ λουθηρανικό σχίσμα11. Καμμία ἀπό τὶς Ἐκκλησίες αὐτές δὲν θεωρεῖται ἰκανή νὰ ἐκπροσωπήση σήμερα ἐπάξια τὴν Μία Ἐκκλησία οὔτε εἶναι ἀλάθητη, ἀλλά ὑπόκειται σὲ πλάνες12. Κὰμμία δὲν κατέχει τὸ πλήρωμα τῆς Χριστιανικῆς Ἀληθείας, ἀλλά μόνο τμήματά της μικρότερα ἢ μεγαλύτερα13. Ὅπως ἡ Μία Ἐκκλησία εἶναι ἀνύπαρκτη, ἔτσι καὶ ἡ ὅλη Ἀλήθεια παραμένει ἄγνωστη, ἂν καὶ ὑπάρχει διάσπαρτη σὲ ὅλες τὶς ἐπιμέρους Ἐκκλησίες.  

Παρά ταῦτα οἱ ἐλλιπεῖς αὐτές Ἐκκλησίες δὲν εἶναι τελείως ἀποκομμένες ἀπό τὴν Μία Ἐκκλησία, ἀλλά συνδέονται μαζί της ὅπως ἀκριβῶς τα κλαδιά ἐνός δένδρου· εἶναι τα διάφορα κλαδιά του μεγάλου δένδρου τῆς Μιᾶς, Οἰκουμενικῆς Ἐκκλησίας. Ὅπως κάθε κλαδί ἐνός δένδρου δὲν ἀποτελεῖ ὅλο τὸ δένδρο, ἀλλά μέρος του, ἔτσι καὶ κάθε ἐπί μέρους Ἐκκλησία δὲν ἀποτελεῖ τὴν Μία, Καθολική Ἐκκλησία, ἀλλά μέρος αὐτής14. Κατά σὺνέπεια οἱ Ἐκκλησίες αὐτές εἶναι «μέρη ἰσόκυρα τῆς ἀληθοῦς Ἐκκλησίας»15, κατέχουν ἴσα δικαιώματα ὑπάρξεως καὶ εἶναι ὅλες ἐργαστήρια ἁγιασμοῦ καὶ σωτηρίας16.

Κατά τὴν θεωρία τῶν κλάδων, ἡ ἀληθής Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ δὲν εἶναι κάτι τὸ ὀρατό, ἀλλά ἰδανικό -ἀνέφικτο πρὸς τὸ παρόν- πρὸς πραγματοποίησι τοῦ ὀποίου τείνουν  παρά τις ἀντιθέσεις τους οἱ ἐπί μέρους ὀρατές, ἱστορικές Ἐκκλησίες «σὺν τῷ προϊόντι χρόνω καθαιρόμεναι καὶ τελειούμεναι»17. Ἡ ἀληθής Ἐκκλησία βρίσκεται «ἐν πάσαις ταῖς Ἐκκλησίαις... Συναποτελεῖται ἐκ Χριστιανῶν, ἀνηκόντων εἰς διαφόρους ὁμολογίας»18, τῶν ὀποίων ἡ ἐπανένωσις καὶ ὁ ἀμοιβαῖος ἐμπλουτισμός θὰ ἐπιφέρη την πραγματοποίησι τῆς «Una Sancta»19, δηλαδή την ἐπανίδρυσι τῆς ἀνύπαρκτης σήμερα Καθολικῆς Ἐκκλησίας.

Ἡ ἐπιτυχία της ἐνώσεως τῶν Χριστιανικῶν ὁμολογιῶν ἐξαρτᾶται ἀπό τὴν κατά τὸ δυνατόν μεγαλύτερη μὲίωσι τῶν ἀπαιτήσεων τῆς πίστεως (δογματικός μινιμαλισμός)20. Βέβαια, κατά τὴν θεωρία τῶν κλάδων, οἱ διάφορες Χριστιανικὲς ὁμολογίες - Ἐκκλησίες εἶναι στὴν πραγματικότητα ἐνωμένες ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ, διότι οἱ δογματικές διαφορές ποὺ τὶς χώρίζουν, εἶναι ἐπουσιώδεις. Τὰ οὐσιώδη εἶναι κοινά, ἐνῶ τα ἐπουσιώδη διάφορα.

Ἡ θεωρία τῶν κλάδων εἶναι ἀδιαμφισβήτητα μία ἀκραία ἐκκλησιολογικὴ κακοδοξία, ἡ ὁποία προάγει ταυτόχρονα καὶ τὸν δογματικὸ συγκρητισμό. Γιὰ τὸν λόγο αὐτὸ ἄλλωστε ὑποστηρίζεται εὔλογα, ὅτι ὁ γεννηθεὶς στοὺς κόλπους τοῦ Προτεσταντισμοῦ Οἰκουμενισμὸς εἶναι μία ἐκκλησιολογικὴ καὶ συγκρητιστικὴ αἵρεσις. 

 

Σημειώσεις:

8. Χ. Ανδρούτσου, Δογματική, σελ. 261.

9. Χ. Ανδρούτσου, Συμβολική, σελ. 96.

10. Π. Τρεμπέλα, Δογματική, τόμος β΄, σελ. 336.

11. Π. Τρεμπέλα, Επί της Οικουμενικής Κινήσεως..., σελ. 25.

12. Ιω. Καρμίρη, Ορθόδοξος Εκκλησιολογία, σελ. 269.

13. Π. Τρεμπέλα, Δογματική, τόμος β΄, σελ. 353.

14. Χ. Ανδρούτσου, Μελέται και Διατριβαί, τόμος α΄, σελ. 88.

15. Χ. Ανδρούτσου, Δογματική, σελ. 262.

16. Χ. Ανδρούτσου, Συμβολική, σελ. 104.

17. Α. Θεοδώρου, Η intercommunio εξ επόψεως Ορθοδόξου Συμβολικής, σελ. 10.

18. Ιω. Καρμίρη, Ορθοδοξία και Παλαιοκαθολικισμός, τόμος β΄, σελ. 27.

19. Π. Μπρατσιώτου, το κύρος των αγγλικανικών χειροτονιών, σελ. 107.

20. Α. Δελήμπαση, Η αίρεσις του Οικουμενισμού, σελ. 114.