Στήν Ὕψωση τοῦ Τιμίου Σταυροῦ
Ἄρχιμ. Γεώργιος Καψάνης
"Δέν εἶναι δυνατό νά εἶναι κανείς Χριστιανός, ἄν
δέν ζεῖ στήν ὕπαρξή του, ἐν ἑαυτῷ, τόν Σταυρό τοῦ Κυρίου"
Ἑορτάζουμε τήν Παγκόσμια Ὕψωση τοῦ Τιμίου καί Ζωοποιοῦ
Σταυροῦ τοῦ Κυρίου μας. Καί ἐνῷ ἡ σημερινή ἡμέρα εἶναι μία ἡμέρα ἀναμνήσεως ὑπό
τῆς Ἐκκλησίας τοῦ σταυρικοῦ Πάθους τοῦ Λυτρωτῆ, ἐν τούτοις ἐμεῖς ἔχουμε μία
χαρά. Καί αὐτή ἡ χαρά ὀφείλεται στό ὅτι ἡ Σταύρωση τοῦ Κυρίου καί ὁ Σταυρός, τό
ὄργανο ἐπάνω στό ὁποῖο συνετελέσθη ὁ φρικτός ἀλλά καί ζωοποιός συγχρόνως
θάνατος τοῦ Λυτρωτῆ μας, ἀποτελεῖ συγχρόνως καί τή δόξα τοῦ Κυρίου.
Θά ἐνθυμεῖσθε, ὅταν ὁ Κύριος πορευόταν πρός τό
σταυρικό Πάθος, εἶπε τούς λόγους: «νῦν ἐδοξάσθη ὁ Υἱός τοῦ ἀνθρώπου» (Ἰω.
13:31). Κατά τό ἀνθρώπινο ὁ σταυρικός θάνατος ἦταν ὀνειδισμός, ἦταν ἡ ἔσχατη
ταπείνωση καί ἔσχατη καταφρόνηση τοῦ ἀνθρώπου.
Ἀλλά κατά τήν θεία προοπτική ἦταν ἡ μεγαλύτερη δόξα τοῦ
ἐνανθρωπήσαντος Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, ἡ ὁποία δόξα προετοίμασε τήν ἄλλη δόξα της
λαμπροφόρου Ἀναστάσεώς Του. Ἐπειδή λοιπόν πάσχει στόν Σταυρό ὁ Κύριος, ἀλλά καί
δοξάζεται πάσχοντας, γι’ αὐτό καί ἡ Ἐκκλησία ἀκόμα καί τή Μεγάλη Παρασκευή, ἀκόμα
καί τή σημερινή μέρα, μπορεῖ νά ἑορτάζει τόν Σταυρό τοῦ Κυρίου ἀναστάσιμα,
χαρμόσυνα, μέ τή χαρμολύπη αὐτή καί τό σταυροαναστάσιμο ἦθος καί φρόνημα πού
χαρακτηρίζει τήν Ὀρθόδοξη πίστη καί εὐσέβειά μας, ἡ ὁποία πηγάζει μέσα ἀπό τό Εὐαγγέλιο
τοῦ Χριστοῦ μας.
Ἀλλά καί ὁ δεύτερος λόγος, γιά τόν ὁποῖο ἔχουμε χαρά
σήμερα, εἶναι ὅτι διά τῆς μετοχῆς μας στόν ἑορτασμό αὐτό ἀξιωνόμαστε καί ἐμεῖς,
παρά τήν ἀμαρτωλότητα καί ἀδυναμία καί νέκρωση τῶν πνευματικῶν μας αἰσθητηρίων,
νά μεθέξουμε κάπως σ’ αὐτό τό μυστήριο τοῦ σταυρικοῦ Θανάτου καί τῆς
λαμπροφόρου Ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου μας. Διότι αὐτή εἶναι ἡ Χάρη τοῦ Θεοῦ καί τῆς
Ἁγίας μας Ἐκκλησίας, ὅτι μέσα στήν Ἐκκλησία μας τήν Ὀρθόδοξη καί Ἀποστολική οἱ ἑορτές
δέν εἶναι κάτι ἔξω ἀπό ἐμᾶς, δέν εἶναι μία ἀνάμνηση ἱστορική ἤ ψυχολογική, ἀλλ’
εἶναι προπάντων μέθεξη καί μετοχή στά τελούμενα καί ἑορταζόμενα γεγονότα καί
πρόσωπα.
Νομίζω ὅτι αἰσθανόμαστε πάντοτε, ἀλλά καί ἀπόψε ἰδιαιτέρως,
ὅτι ὁ Σταυρός τοῦ Χριστοῦ εἶναι ἡ βάση τῆς χριστιανικῆς μας ὑπάρξεως. Δέν εἶναι
δυνατό νά εἶναι κανείς Χριστιανός, ἄν δέν ζεῖ στήν ὕπαρξή του, ἐν ἑαυτῷ, τόν
Σταυρό τοῦ Κυρίου, ὁ ὁποῖος πάντοτε, εἴπαμε, βιώνεται στήν Ὀρθοδοξία μέ τήν
προοπτική τῆς Ἀναστάσεως.
Εὐχόμαστε σ’ ὅλους νά τούς βοηθήσει ἡ Χάρη τοῦ Τιμίου
καί Ζωοποιοῦ Σταυροῦ σήμερα, ὥστε καί αὐτοί νά ἐμβαθύνουν σ’ αὐτό τό μυστήριο
τοῦ Σταυροῦ, πού εἶναι τό κέντρο τῆς πίστεώς μας, τῆς ζωῆς μας τῆς χριστιανικῆς,
καί νά σκεφθοῦν, ἄν εἶναι δυνατό νά ὑπάρξει ἀλήθεια στόν κόσμο ἔξω ἀπό τόν
Σταυρό τοῦ Χριστοῦ.
Βέβαια ὁ κόσμος ὑπόσχεται ὅτι ὑπάρχει ἀλήθεια ἔξω ἀπό τόν Σταυρό τοῦ Χριστοῦ. Ἀλλά ἡ πεῖρα δύο χιλιάδων χρόνων τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Θεοῦ, τῶν Ἁγίων τοῦ Θεοῦ καί τῶν πτώσεων καί δραμάτων πού ἔζησε ὁ κόσμος καί πού ζεῖ μέχρι σήμερα –γιατί ὁ κόσμος, μή δεχόμενος τόν Σταυρό τοῦ Χριστοῦ, ζεῖ ἕνα μεγάλο δρᾶμα, τό δρᾶμα τοῦ ἀδιεξόδου τοῦ ἐγωϊσμοῦ του– ἡ πεῖρα λοιπόν αὐτή βεβαιώνει ὅτι δέν ὑπάρχει ἀλήθεια γιά τή ζωή ἔξω ἀπό τόν Σταυρό τοῦ Χριστοῦ.
Ἀλλά αὐτό εἶναι κάτι γιά τό ὁποῖο πρέπει κανείς –καί
νά τόν φωτίσει ὁ Θεός νά τό καταλάβει, ἀλλά καί νά θελήσει ὁ ἴδιος– νά πάρει
στή ζωή μία εὐθύνη πνευματική. Διότι, ἄν δέν πάρει ὁ ἄνθρωπος μία εὐθύνη, ἄν
δέν θελήσει νά δεῖ τά πράγματα ἀποφασισμένος νά σηκώσει τίς συνέπειες τῆς ἀλήθειας,
ὅσο καί ἄν τοῦ στοιχίζουν, τότε φυσικά δέν μπορεῖ νά δεχθεῖ καί τόν Σταυρό τοῦ
Χριστοῦ. Διότι ὁ Σταυρός τοῦ Χριστοῦ δημιουργεῖ στόν ἄνθρωπο εὐθύνη. Ἔχει ἀπαίτηση
ὁ Θεός μέ τόν Σταυρό Του ἀπό τόν ἄνθρωπο. Καί ἄν ὁ ἄνθρωπος δέν δεχθεῖ τήν ἀπαίτηση
τοῦ Θεοῦ διά τοῦ Σταυροῦ τοῦ Υἱοῦ Του, δέν μπορεῖ νά δεχθεῖ οὔτε τόν Σταυρό τοῦ
Χριστοῦ, οὔτε νά καταλάβει τό νόημα τοῦ Σταυροῦ τοῦ Χριστοῦ, καί τότε ζεῖ μία
ζωή ἀνεύθυνη, χωρίς νόημα καί χωρίς σταυρό, ἀλλά καί συγχρόνως ζωή χωρίς Χάρη
καί χωρίς χαρά καί ἀνάσταση.
Καί νομίζω ὅτι αὐτό εἶναι τό δρᾶμα γενικά τοῦ
σύγχρονου ἀνθρώπου σήμερα, ὁ ὁποῖος δέν ἔχει χαρά, διότι δέν ἔχει τήν Ἀνάσταση
τοῦ Χριστοῦ. Καί δέν ἔχει τήν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ, διότι δέν ἔχει τόν Σταυρό
τοῦ Χριστοῦ. Καί δέν ἔχει τόν Σταυρό τοῦ Χριστοῦ, διότι δέν θέλει νά πάρει ὑπεύθυνα
τό θέμα τοῦ Σταυροῦ τοῦ Κυρίου, τό θέμα τῆς πίστεως.
(1981) Ἀπό τό βιβλίο: Ἀρχιμανδρίτου Γεωργίου, Ὁμιλίες
σέ ἀκίνητες Δεσποτικές καί Θεομητορικές Ἑορτές. Ἔκδ. Ι.Μ. Ὁσίου Γρηγορίου, Ἅγιον
Ὅρος 2015, σελ. 22.