Δ ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΝΗΣΤΕΙΩΝ
Ο ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΤΗΣ ΚΛΙΜΑΚΟΣ
(Ἀρχ. Γεώργιος Καψάνης, Προηγούμενος
Ι. Μ. Γρηγορίου Ἁγίου Ὅρους)
Ὁ ἅγιος Ἰωάννης τῆς Κλίμακος, τόν ὁποῖο σήμερα ἡ Ἐκκλησία
μας ἰδιαιτέρως τιμᾶ, εἶναι ἕνα πολύτιμο δῶρο τοῦ Θεοῦ στήν Ἐκκλησία μας, διότι
μᾶς ἄφησε πολύτιμη παρακαταθήκη, τήν Κλίμακα, μέ τήν ὁποία μᾶς διδάσκει δύο
σπουδαῖα πράγματα.
Πρῶτον, ἡ πρόοδος στήν πνευματική ζωή πρέπει νά
γίνεται μετ’ ἐπιστήμης, ὄχι χωρίς πρόγραμμα, ὄχι πρόχειρα, ὄχι χωρίς συνέπεια, ἀλλά
μέ προσοχή καί μέ προσπάθεια ν’ ἀγωνιστεῖ κανείς νά ἀποτινάξει ἀπό ἐπάνω του τά
πάθη καί νά οἰκειωθεῖ τίς ἀρετές.
Καί τό δεύτερον, σ’ αὐτόν τόν ἀγῶνα δέν μπορεῖ κανείς
νά φθάσει ἀπό τήν μιά στιγμή στήν ἄλλη στήν τελειότητα, ἀλλά πρέπει μέ βαθμίδες
νά ἀνεβαίνει τίς ἀρετές, νά τίς ἐπιδιώκει, νά τίς ἐπιθυμεῖ, νά προσεύχεται γι’
αὐτές ὡς ὅτου φθάσει στήν ὑψίστη ἀρετή, πού εἶναι ἡ ἀγάπη.
Καί ὁ ἅγιος Ἰωάννης μᾶς ἀναφέρει 30 σκαλοπάτια στήν κλίμακα
τῶν ἀρετῶν, τά ὁποῖα πρέπει ὁ ἀγωνιζόμενος μοναχός καί χριστιανός νά τά ἀνεβεῖ.
Εἶναι ἕνα μήνυμα σημαντικό ὄχι μόνο γιά τούς μοναχούς,
ἀλλά καί γιά τούς ἐν τῷ κόσμῳ ἀγωνιζομένους χριστιανούς, ὅτι δέν πρέπει νά ξεχνᾶμε,
παρασυρόμενοι ἀπό τίς βιοτικές μέριμνες, ὅτι κύριος σκοπός τῆς ζωῆς μας, εἶναι ἡ
τελείωσή μας. Εἶναι ἡ ἕνωσή μας μέ τόν Θεό. Εἶναι ἡ κάθαρσή μας ἀπό τά πάθη. Εἶναι
ὁ ἀγῶνας ὁ πνευματικός. Κι αὐτός πρέπει νά γίνεται, ὅπως εἶπα, μέ συνέπεια, μέ ἀγῶνα
καθημερινό, μέ πόθο Θεοῦ.
Κι αὐτό εἶναι γιά τούς μοναχούς τό κύριο ἔργο καί δέν
πρέπει νά τό ξεχνᾶμε, ἰδίως ὅσοι ἐξήλθαμε στήν ἔρημο. Αὐτόν τόν ἀγῶνα ἐξήλθαμε
νά κάνουμε. Καί οἱ χριστιανοί στόν κόσμο, κι αὐτοί μέ τίς συνθῆκες πού εὑρίσκονται,
πού δέν ἔχουν βέβαια τήν ἄνεση πού ἔχουν οἱ μοναχοί, οὔτε τόν χρόνο πού ἔχουν οἱ
μοναχοί, ἀλλά μποροῦν ὅμως κι αὐτοί νά ἀφιερώνουν κάποιον χρόνο στή ζωή τους
γιά νά ἀσχολοῦνται μέ τήν πνευματική τους πρόοδο καί καλλιέργεια καί κάθαρση ἀπό
τά πάθη καί τόν φωτισμό τοῦ Θεοῦ.
Καί ὑπάρχουν σήμερα στόν κόσμο χριστιανοί πού κάνουν αὐτόν
τόν ἀγῶνα μέ τή βοήθεια τοῦ Θεοῦ καί οἱ ὁποῖοι δέν παρασύρονται ἀπό τά
πρόσκαιρα καί φθαρτά γιά νά ξεχνοῦν τά αἰώνια καί τά μένοντα, ἀλλά μποροῦν καί ἀγωνίζονται
μέσα στόν κόσμο γιά τή σωτηρία τους καί τήν ἕνωσή τους μέ τόν Θεό. Κι αὐτοί θά ἔχουν
πολύ μεγάλο μισθό.
Διότι εἶναι πολύ δύσκολο πρᾶγμα, σέ μιά ἐποχή, πού
συναγωνίζονται ὅλα νά διασποῦν τόν ἄνθρωπο, νά τόν βγάζουν σέ μία ἐξωστρέφεια,
νά μήν ἀγαπᾶ τήν ἐσωστρέφεια τοῦ ἔσω ἀνθρώπου, ἀλλά νά φθείρεται συνεχῶς ἀπό
τήν προσκόλληση στά ἐπίγεια, στά δευτερεύοντα, στά γήινα, στά μάταια· κι ὅμως ὑπάρχουν
χριστιανοί σήμερα, πού ἀπό ἀγάπη γιά τόν Θεό καί ἀγωνίζονται, καί νικοῦν αὐτή
τήν ἐξωστρέφεια κι αὐτή τήν προσκόλληση στά γήινα καί στά φθαρτά, γιά τή
σωτηρία τους, γιά τήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ, γιά τήν ἕνωσή τους μέ τόν Θεό.
Κι ἐμεῖς οἱ μοναχοί ἔχουμε αὐτόν τόν μόνιμο στόχο.
Πρέπει νά μή ξεχνᾶμε τό «δι’ ὁ ἐξήλθομεν», καί τόν ἀγῶνα αὐτόν πρέπει νά τόν
κάνουμε κάθε ἡμέρα. Νά μή περνᾶ ἡ ἡμέρα πού νά μή κάνουμε αὐτόν τόν ἀγῶνα. Τόν ἀγῶνα
τῆς καθάρσεως ἀπό τά πάθη, καί τόν ἀγῶνα τῆς ἀποκτήσεως τῶν ἀρετῶν καί τοῦ
φωτισμοῦ. Γιατί ἄν περάσει καί μία ἡμέρα τῆς ζωῆς μας, πού δέν κάναμε αὐτόν τόν
ἀγῶνα, αὐτή ἡ ἡμέρα πῆγε χαμένη. Γι’ αὐτό βλέπουμε στό Γεροντικό καί στούς
Βίους τῶν Ἁγίων ὅτι οἱ Ἅγιοι εἶχαν ἀνύστακτο τό ἐνδιαφέρον τῆς ψυχῆς τους νά
κάνουν αὐτόν τόν ἀγῶνα, μέχρι τήν τελευταία τους στιγμή.
Καί ἐνθυμεῖσθε τόν ἀββᾶ Σισώη πού ἦλθε ἡ ὥρα του νά
φύγει ἀπ’ αὐτόν τόν κόσμο καί παρακάλεσε τόν Θεό νά τόν ἀφήσει ἀκόμη μισή ὥρα
νά μετανοήσει. Ὅλη τήν ζωή του μετανοοῦσε, ἀλλά δέν τοῦ ἔφθανε. Ζητοῦσε ἀκόμη
μισή ὥρα νά μετανοήσει. Καί μετά ἦλθε ὁ χορός τῶν Προφητῶν, τῶν Ἀποστόλων, ὁ Ἴδιος
ὁ Χριστός νά πάρουν τήν εὐλογημένη καί ἀγωνιζομένη ψυχή του.
Ἄς παρακαλέσουμε τόν Θεό, διότι ἡ ραθυμία μᾶς χαυνώνει
πολλές φορές καί ξεχνᾶμε τό «δι’ ὁ ἐξήλθομεν», τήν ἐγρήγορση καί τήν πνευματική
ἀναζήτηση τῆς ἀνόδου μας στήν κλίμακα τῶν ἀρετῶν, ἀφοῦ λέγει καί ὁ λόγος τοῦ
Κυρίου: «Γρηγορεῖτε καί προσεύχεσθε, ἵνα μή εἰσέλθητε εἰς πειρασμόν».
Αὐτό εἶναι τό ἦθος τοῦ μοναχοῦ καί τοῦ ὀρθοδόξου
Χριστιανοῦ. Πρέπει νά εἶναι ἡ ἐγρήγορση, διότι ἀνά πᾶσα στιγμή κινδυνεύουμε νά
πέσουμε στή ματαιότητα τῶν φθαρτῶν πραγμάτων τοῦ κόσμου καί νά ξεχάσουμε τόν αἰώνιο
προορισμό μας καί τήν ἀποστολή μας, πού εἶναι ἡ κατάπαυσή μας στούς κόλπους τοῦ
Ἁγίου Θεοῦ.
Εὔχομαι, μέ τήν εὐχή τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τῆς Κλίμακος,
μεγάλου διδασκάλου τῆς Ἐκκλησίας μας, πού τό βιβλίο του «Κλῖμαξ», εἶναι τό Ἀναγνωστικό
καί τό καλύτερο σύγγραμμα καί γιά τόν τελειότερο χριστιανό καί μοναχό. Δέν
χρειάζεται ἄλλο βιβλίο γιά τήν πρώτη τάξη, οὔτε ἄλλο βιβλίο γιά τήν τελευταία
τάξη τοῦ πνευματικοῦ πανεπιστημίου, διότι ἡ Κλίμακα τά ἔχει ὅλα.
Εἶναι καί τό Ἀλφαβητάριο, ἀλλά εἶναι καί τό βιβλίο τῶν
τελείων, διότι περιέχει μέσα σοφία πνευματική, τήν ὁποία ἔλαβε ὁ Ἅγιος ἐκ τῆς
προσωπικῆς του πείρας καί τοῦ ἀγῶνα του στήν πνευματική ζωή, ἀλλά καί ἐκ τῆς
πείρας του, ὡς γέροντος καί ἡγουμένου ἀδελφῶν μοναχῶν, τήν ὁποία ἀποτύπωσε στό
βιβλίο του αὐτό.
Γι’ αὐτό εἶπα, ὅτι ἡ Κλῖμαξ, τήν ὁποία διαβάζουμε
μάλιστα τή Μεγάλη Τεσσαρακοστή στά μοναστήρια, ἡ Κλῖμαξ εἶναι ἕνα μεγάλο
πολύτιμο δῶρο τοῦ Θεοῦ στήν Ἐκκλησία μας καί, ἄν δέν τό εἴχαμε, θά ἤμασταν
φτωχότεροι. Γι’ αὐτό ἡ Πρόνοια τοῦ Θεοῦ μερίμνησε νά ὑπάρχουν τέτοια σπουδαῖα
θεόπνευστα βοηθήματα, ὥστε ἀπ’ αὐτά νά παιδαγωγούμαστε καί νά ὁδηγούμαστε στή
σωτηρία.
Μέ τήν εὐχή λοιπόν τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τῆς Κλίμακος νά ἐνισχυθοῦμε
κι ἐμεῖς γιά νά συνεχίσουμε τόν ἀγῶνα μέχρι νά ἑορτάσουμε τό Ἅγιον Πάσχα, ἀλλά
καί μετά τό Ἅγιον Πάσχα, γρηγοροῦντες καί προσευχόμενοι πάντοτε.
Ἀμήν.
