Το Σύμβολο Πίστεως της Α΄ Οικουμενικής Συνόδου και οι σύγχρονες αντιτριαδικές αιρέσεις 

Αρχιμ. Θεοφίλου Λεμοντζή  Δρ.Θ

Αναβίωση αρχαίων αιρέσεων με νέο προσωπείο 

  Η μεγάλη δωρεά και προσφορά των 318 θεοφόρων Πατέρων της Α΄ Οικουμενικής Συνόδου της Νικαίας (325) προς το πλήρωμα της Εκκλησίας μεταξύ των άλλων  ήταν και η σύνταξη του ομωνύμου Συμβόλου.

  Οι ιδέες του Αρείου σχετικά με τον Υιό του Θεού, ότι δήθεν είναι δημιούργημα και όχι ομοούσιος με τον  Θεό Πατέρα, ήχησαν στην καρδιά και το μυαλό των Πατέρων της Εκκλησίας ως ξένα της αποστολικής παραδόσεως και για αυτό καταδικάστηκαν  στην Α’  Οικουμενική Σύνοδος(325). Το Σύμβολο της Συνόδου  απετέλεσε τον κανόνα πίστεως και αληθείας για όλους τους πιστούς.

  Όμως ο αγώνας των Πατέρων μας εναντίον αυτής της κακοδοξίας συνεχίστηκε και μετά τη Σύνοδο καθώς οι αρειανικές δοξασίες  διαδίδονταν με μεγάλη ταχύτητα. Οι οπαδοί του Αρείου  προσηλύτισαν  επισκόπους  και απείλησαν να καταλάβουν όλον τον εκκλησιαστικό οργανισμό  απομακρύνοντας  βίαια  τους ορθοδόξους επισκόπους  έχοντας   πολιτικά ερείσματα στην αυτοκρατορική αυλή.

  Με δόλιο τρόπο και πονηρία ορισμένοι οπαδοί του Αρείου, οι λεγόμενοι Πνευματομάχοι υποστήριζαν  ότι δήθεν στο Σύμβολο της Νικαίας δεν συναριθμείται  το άγιο Πνεύμα εντός της Θεότητας. Οι Ορθόδοξοι  τότε απάντησαν ότι σε  εκείνους τους χρόνους, δηλαδή όταν συγκλήθηκε η Α’ Οικουμενική Σύνοδος, οι   Πατέρες που συγκρότησαν την Σύνοδο δεν ανέλυσαν λεπτομερώς  την πίστη της Εκκλησίας περί του αγίου Πνεύματος   διότι  το ενδιαφέρον  τους επικεντρώθηκε στην ανατροπή της αρειανικής κακοδοξίας περί του Υιού και αρκέστηκαν στο Σύμβολο της Νικαίας να πουν για το άγιο Πνεύμα την φράση «καὶ εἰς τὸ ἅγιον Πνεῦμα».

  Όταν όμως συγκλήθηκε η Β΄ Οικουμενική Σύνοδος στην Κωνσταντινούπολη το 381, οι Πατέρες μας, με φωτεινό πρωτεργάτη τον άγιο Γρηγόριο Θεολόγο, ανέλυσαν και διευκρίνισαν επακριβώς την πίστη της Εκκλησίας περί του  αγίου Πνεύματος  και ομολόγησαν ότι το άγιο Πνεύμα είναι «Κύριον», δηλαδή Θεός αληθινός όπως ο Πατήρ και ο Υιός, συμπροσκυνείται και συνδοξάζεται με τα άλλα δυο πρόσωπα της αγίας Τριάδος, δηλαδή είναι ομοούσιο και άκτιστο.  Έτσι το Σύμβολο της Νικαίας που ομολογούμε σήμερα στην Εκκλησία ονομάζεται πια  Σύμβολο Νικαίας-Κωνσταντινουπόλεως, εξαιτίας αυτής της σημαντικής συμβολής και διευκρίνησης των  θεοφόρων Πατέρων της Β΄ Οικουμενικής Συνόδου.

  Δυστυχώς, και στη σύγχρονη εποχή υπάρχουν αιρέσεις οι οποίες είναι αντιτριαδικές,  αρνούνται την πίστη στην αγία Τριάδα και δεν αποδέχονται το Σύμβολο Νικαίας-Κωνσταντινουπόλεως. Εκτός από τους Μάρτυρες του Ιεχωβά υπάρχουν και άλλες αιρετικές ομάδες όπως η «Ζώσα Εκκλησία του Θεού», οι «Μορμόνοι», η λεγομένη «Εκκλησία χριστιανικής  επιστήμης», οι  οποίοι υποστηρίζουν ότι ο Θεός είναι   ένα πρόσωπο, ο Θεός Πατέρας, ενώ  ο Υιός και το άγιο Πνεύμα είναι δημιουργήματα του Θεού Πατρός.

  Όμως, η πίστη στην αγία Τριάδα αποκαλύπτεται και φανερώνεται μέσα στην αγία Γραφή. Ο Ιησούς Χριστός απέστειλε τους μαθητές Του λέγοντας «βαπτίζοντες αὐτοὺς εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ ῾Αγίου Πνεύματος»(Ματθ.28,19) και όχι μόνον «εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς»,  όπως νομίζουν οι αντιτριαδικοί αιρετικοί.

  Αλλά και στην Παλαιά Διαθήκη με σύμβολα και εικόνες διατρανώνεται η Τριαδικότητα του Θεού. Έτσι, στη διήγηση της δημιουργίας του ανθρώπου ο Θεός  χρησιμοποιεί πρώτο πληθυντικό πρόσωπο όταν λέγει «ποιήσωμεν ἄνθρωπον κατ᾿ εἰκόνα ἡμετέραν καὶ καθ᾿ ὁμοίωσιν»(Γε.1,26) αποκαλύπτοντας εμμέσως την Τριαδικότητα Του. Ο άνθρωπος είναι εικόνα του Τριαδικού Θεού.

  Στις, 27 Φεβρουαρίου 1974, ο άγιος Παΐσιος, ενώ έκανε την ακολουθία των Ωρών, άκουσε ξαφνικά χτύπημα στην πόρτα και δέχθηκε την επίσκεψη της  αγίας Ευφημίας.  Η Αγία έλαμπε ολόκληρη.  Στην παρουσία της ο Άγιος ένιωσε ειρήνη, η οποία έγινε θεία ευφροσύνη. Αλλά, για να βεβαιωθεί τελείως ότι ήταν πράγματι η Αγία και όχι δαιμονική φαντασία, της ζήτησε να προσκυνήσουν την Αγία Τριάδα, λέγοντας: «Πες: “Εις το όνομα του Πατρός”, “και του Υιού”, και “του Αγίου Πνεύματος”».

  Η Αγία  επανέλαβε την τριαδική δοξολογική φράση  κάνοντας συγχρόνως και μία μετάνοια, όχι όμως προς το Εκκλησάκι, όπως εκείνος, αλλά προς το κελί του. Ο  Άγιος παραξενεύθηκε, αλλά αμέσως κατάλαβε ότι η Αγία κοίταζε προς την εικόνα της αγίας Τριάδος, που ήταν κρεμασμένη πάνω από την πόρτα του κελιού του. Αφού βεβαιώθηκε πλέον ο Άγιος ότι δεν ήταν δαιμονική οπτασία είπε: «Τώρα να σε προσκυνήσω κι εγώ», και την προσκύνησε με ευλάβεια.

  Αυτό το γεγονός μάς διδάσκει  ότι η πίστη στην αγία Τριάδα αποτελεί κριτήριο και κανόνας αληθείας έναντι της δαιμονικής πλάνης και απάτης και όργανο διάκρισης της αληθείας από το εωσφορικό ψεύδος    από το οποίο εμφορούνται όλες οι  αιρέσεις,  αρχαίες και σύγχρονες.

ΕΦΗΜΕΡΙΟΣ Μάιος – Ἰούνιος 2025